“Ăn Tết theo dương lịch không phải là đán.h mất truyền thống”

Theo dõi VGT trên

Đó là quan điểm của nhà báo Nguyễn Lưu về đề xuất ăn Tết ta theo dương lịch do GS Võ Tòng Xuân khởi xướng.

Ăn Tết theo dương lịch không phải là đán.h mất truyền thống - Hình 1

Nhà báo Nguyễn Lưu

Chia sẻ quan điểm “đón tết cố truyền theo dương lịch” của GS Võ Tòng Xuân, nhà báo Nguyễn Lưu viết: Bất chợt nghe lao xao chuyện tết âm tết dương, đại khái nên chăng dân ta ăn theo tết Tây? Quả là một đề tài lý thú trong khung cảnh đất nước ta đang hội nhập tích cực vào một thế giới ngày càng “phẳng”.

Và tất nhiên tôi cũng kịp đọc được một số suy nghĩ thật sự nghiêm túc của nhiều người, đại thể chia ra làm hai xu hướng, nên và chưa nên.

Tôi tôn trọng sự lo lắng của những người thuộc xu hướng chưa nên, cũng phải, có thể các bạn ấy đã dũng cảm bảo vệ truyền thống và lo chúng ta sẽ bị “hòa tan” nếu ăn tết dương lịch thay tết âm lịch như lâu nay. Tuy thế, xin được nêu ý kiến cá nhân về điều này.

Trên thế giới, việc vui tết dương đang ngày càng được toàn cầu hóa liệu có chứa sự khác biệt về văn hóa không? Tất nhiên là có, tuy nhiên sự khác biệt này không thể làm triệt tiêu thứ văn hóa truyền thống của mỗi nước.

Đâu chỉ mỗi Việt Nam mà ai cũng có thể chỉ ra thật nhiều dân tộc có những truyền thống văn hóa độc đáo chẳng kém gì chúng ta, song họ đã tự nguyện vui tết dương mà chẳng cao giọng cho rằng dân tộc mình bị xâm lăng văn hóa, theo một cách hiểu.

Ai cũng biết nói nôm na thì âm lịch là lịch mặt trăng và dương lịch là lịch mặt trời, lịch mặt trăng chứa đựng yếu tố thuần nông và điều ngược lại là dành cho lịch mặt trời, hằng năm không có khái niệm nhuận.

Thế nên sự khác biệt này chừng mực nào đã mang nét dị biệt cho nên thế giới chỉ tồn tại vỏn vẹn mấy quốc gia vẫn giữ tết âm, chỉ điều này cho thấy Việt Nam có thể từng bước thoát ra khỏi thứ ốc đảo khi vui tết kiểu này. Bài học từ Nhật bản chẳng đã cho ta thấy rõ cái lợi nhỡn tiề.n của thái độ hội nhập đó sao?

Cũng đã từ lâu, cộng đồng tín đồ thiên chúa giáo đã vui tết Giáng sinh và dịp vui ấy đã tiếp nhận sự hòa đồng của cộng đồng người Việt, thế nên tôi chia sẻ suy nghĩ của một số bạn trẻ, theo đó chúng ta chẳng cần quan tâm đến cái gọi là Văn hóa Giáng sinh làm gì.

Đi cùng nhân loại trong ngày vui đón chào năm mới không có nghĩa là phủ nhận những giá trị tích cực của tết âm lịch. Cần hiểu như vậy đế tránh sự lên gân nào đó hoặc giả là sự cố chấp khi đề cập sự thối lui theo nghĩa hẹp của văn hóa cổ truyền nếu chúng ta đến một thay đổi bằng cách tiệm tiến đến thói quen mới là vui tết dương lịch.

Video đang HOT

Tôi cũng đọc đâu đó những kiến giải đa dạng, tựu trung bày tỏ sự lo lắng nếu quá nhanh chóng dương lịch hóa ngày tết của người Việt mình, kể cả những luận điểm chuẩn xác của các nhà sử học hay chuyên gia kinh tế.

Để bảo vệ một quan điểm, người ta có thể viện dẫn hàng mớ lý luận và các thứ có liên quan, tuy nhiên những điều đó sẽ không thực sự thuyết phục nếu ta đem so sánh lợi ích kinh tế trước và sau khi chuyển tết âm lịch qua dương lịch.

Cái đáng bỏ thì cần bỏ, bởi truyền thống văn hóa hay cái gì đó cũng như con đường mà thôi, Lỗ Tấn bảo trên trái đất làm gì có đường…duy có điều sự chuyển đổi này là chuyện lớn, cần hết sức thận trọng, cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng và vào cuộc của thật nhiều bên, trong đó có thái độ của quần chúng và của dư luận xã hội.

Quả thực, khi xưa chúng ta vẫn ngâm nga “tháng Giêng là tháng ăn chơi” và xem đó là thói quen ngày Tết dân tộc, thì nay thói quen ấy xem ra đã lỗi thời vì gây lãng phí về thời gian và tiề.n bạc, không phù hợp với xu thế chung của một xã hội công nghiệp hóa.

Đổi mới cách vui tết sẽ không phải là đán.h mất truyền thống. Vì thế, tình yêu và lòng dũng cảm đối với truyền thống văn hóa dân tộc cũng cần phải đặt đúng chỗ. Xin được hoan nghênh cách nhìn mới mẻ của GS Võ Tòng Xuân.

Theo xahoi

Tiếp tục tranh cãi về đề xuất ăn Tết ta theo Tết tây

GS-TS Võ Tòng Xuân, tác giả quan điểm nên tổ chức tết cổ truyền theo dương lịch tiếp tục bảo vệ quan điểm của mình.

Tiếp tục tranh cãi về đề xuất ăn Tết ta theo Tết tây - Hình 1

Chào đón năm mới theo dương lịch ngày càng trở nên rộn ràng

Sau 3 ngày đăng tải, bài viết Đón Tết cổ truyền theo dương lịch của GS-TS Võ Tòng Xuân đã nhận được hàng ngàn comment (ý kiến) của độc giả trong và ngoài nước. Giáo sư Võ Tòng Xuân tiếp tục gửi bài viết dưới đây đến báo điện tử chúng tôi để bảo vệ quan điểm của mình:

Trong không khí đón Tết dương lịch tưng bừng pháo hoa tại Hà Nội và TP.HCM, các phương tiện truyền thông đã thông tin Triều Tiên và Miến Điện lần đầu tiên cử hành đón Tết dương lịch một cách rất hoành tráng, thì sáng ngày 2/1/2013, chúng tôi đăng tải ý kiến "Tết Hội Nhập" của tôi.

Chỉ trong vòng mấy tiếng đồng hồ sau, đã có trên 200 ý kiến phản hồi của độc giả. Tôi rất cảm kích sự quan tâm của quí độc giả gần xa về vấn đề này. Trong số ý kiến phản hồi lần này, ý kiến phản đối vẫn chiếm đa số; ý kiến ủng hộ tuy ít hơn nhưng so trước đây số ủng hộ đã tăng cao hơn.

Vấn đề này có thể đưa đến một sự đổi mới của xã hội Việt Nam khi số người có việc làm tăng cao trong mọi lãnh vực, thời gian rỗi rảnh ngày càng hiếm hơn, tác phong làm việc sẽ bị công nghiệp hóa thì tự bản thân mỗi người sẽ tự sắp xếp thời gian của mình.

Cũng như bộ complet phổ biến hiện nay đã hầu như hoàn toàn thay thế chiếc áo the khăn đống không ai bắt buộc, nhưng bản thân mỗi người tự chọn bộ đồ nghi lễ của mình.

Ở nông thôn của chúng ta hiện nay, số ngày công lao động của nông dân ta chưa đạt được hơn 150 ngày/năm; ở thành thị số người chưa có việc làm, kể cả những người quá 60 tuổ.i, cũng rất nhiều.

Đối với họ, việc thực hiện những tập quán cổ truyền là phổ biến, bỏ đi thì không biết thì giờ rỗi sẽ làm gì. Ở quê tôi, hầu như tuần lễ nào cũng có vài ba đám giỗ, mọi người tề tựu cúng vái, ăn uống, không sót đám nào.

Nhưng cũng có mấy gia đình con cái ai cũng có công ăn việc làm, đến ngày giỗ không có thì giờ để qui tụ về thực hiện cái tập quán cổ truyền này.

Hầu hết những lý do phản đối là muốn giữ truyền thống Tết vào ngày âm lịch vì chỉ có ngày ấy mới có cái thời tiết và không gian đúng cho Tết, và vì ông bà ta đã ăn Tết như thế từ bao đời nay, kể cả trồng lúa cũng theo âm lịch, không thể thay đổi được.

Nhiều hoạt động ngày nay hiện đại hơn, tiến bộ hơn thời ông bà xa xưa, như trồng lúa chẳng hạn. Ngày nay nông dân chuộng các giống ngắn ngày năng suất cao gấp 3-4 lần giống cổ truyền, trồng 2-3 vụ/năm thay vì chỉ 1 vụ/năm. Một lý do khác là cần có thời gian nghỉ dài lâu để về sum họp với gia đình.

Độc giả Thinh (Australia) cho biết "ở nước ngoài người ta nghỉ lễ nhiều hơn Việt Nam và có 4 tuần phép và 10 ngày cá nhân..." thì theo luật lao động của chúng ta người lao động vẫn hưởng được tháng nghỉ thường niên, trừ người ăn lương công nhật.

Các quốc gia đều có ngày lễ riêng của họ thì họ cứ nghỉ ngày ấy chứ đâu nghỉ dài lê thê. Thực ra nghỉ Tết đối với công nhân, viên chức đâu đến 10 ngày, nhưng trong thực tế thì khác.

Nhà báo Bút Bi trong mục "Chuyện thường ngày" của báo Tuổ.i trẻ ngày 14/02/2005 (trùng hợp với bài "Tết Hội nhập" của tôi trong mục "Chào buổi sang" trên báo Thanh Niên ngày hôm đó) đã viết:

"Chơi có... mươi ngày!

- Chúc mừng năm mới! Chúc mừng! - Chúc mừng. Ngày làm việc đầu tiên

sau tết, khởi động nhanh, mau nóng máy nhé!

- Vội gì, làm cả năm! Vẫn còn "mùng", lai rai tí chút thưởng xuân, vui tết.

- Hết tết sớm rồi lại tết muộn. Cái thói ăn tết hết mùng quá xưa rồi!

- Đâu phải mình tôi. Ông cứ thử làm một vòng xem khối người vẫn còn đủng đỉnh. Ngày đầu năm, vào cơ quan chúc tết rồi... họp mặt, gầy sòng. Công văn giấy tờ cứ để đó, dân chờ, chờ chán rồi... cũng về ăn tết tiếp thôi...

- Đúng là màn "kịch tết" năm nào cũng vậy! Năm nay, ăn tết đến... mùng 6 mà vẫn chưa ngán sao? Trước tết đã náo nức, nôn nao, tranh thủ chợ tết, sau tết lại đủng đa đủng đỉnh, lai rai "nâng lên hạ xuống". Coi như mất đứt nửa tháng cho tết, công việc rề rà như thế, làm sao... tăng trưởng cho nổi hở ông?

- Lo chi chuyện tăng trưởng! Tháng giêng là tháng ăn chơi, vậy mà chơi có mươi ngày, ông đã nói!"

Mặt khác, các ý kiến ủng hộ lần này có nhiều lý do rất thuyết phục. Một số ý kiến rất đáng suy gẫm đã đến từ độc giả Trần Bình Minh là "cho nghỉ Tết hẳn 7 ngày theo dương lịch, và đến ngày Tết âm lịch thì chỉ nghỉ 1 ngày"rất phù hợp với quan điểm của GS-TS, Thầy thuố.c nhân dân, Anh hùng lao động Nguyễn Anh Trí, Viện trưởng Viện Huyết học-Truyền má.u Trung ương.

Ông đề xuất "nên nghỉ Tết dương lịch với thời gian như nghỉ Tết âm lịch hiện nay (từ 26/12 đến 4/1), và nghỉ Tết âm lịch như nghỉ Tết dương lịch hiện nay (khoảng 2 ngày là đủ). Tất cả các hoạt động chào mừng năm mới, lễ họi truyền thống... vẫn tiếp tục gìn giữ và phát huy.

"Nhật Bản điển hình là quốc gia gìn giữ được bản sắc đất nước mình. Trước kia họ cũng ăn Tết Âm, nhưng họ đã thay đổi chuyển sang ăn Tết Dương lịch lâu rồi. Rất mong các đồng chí lãnh đạo, các cơ quan chức năng quan tâm ý kiến của chúng tôi." - Ông Nguyễn Anh Trí viết.

Độc giả quangtrungland thì cho rằng "Bây giờ là thời hiện đại rồi, đất nước cần phải thay đổi và muốn thay đổi được quốc gia mau chóng thì tư duy chúng ta cũng nên có cái nhìn thoáng hơn. Chúng ta không phủ nhận truyền thống nhưng chúng ta không thể cứ ôm mãi lịch sử mà sống. Chúng ta cần phải hành động và thay đổi nhiều hơn nữa."

Tôi rất cảm kích nhiệt tình của quí độc giả đã tham gia ý kiến làm rõ thêm ý nghĩa của việc ăn Tết theo ngày dương lịch. Chúng tôi nghĩ là khi xã hội tiến lên con người cũng sẽ tiến theo xã hội, những tập quán truyền thống dân tộc sẽ vẫn được giữ mãi nhưng chắc chắn dưới hình thức hiện đại hơn cho phù hợp cuộc sống văn hóa cải tiến.

Nên nghỉ Tết dương lịch với thời gian như nghỉ Tết âm lịch hiện nay (từ 26/12 đến 4/1), và nghỉ Tết âm lịch như nghỉ Tết dương lịch hiện nay (khoảng 2 ngày là đủ). Tất cả các hoạt động chào mừng năm mới, lễ họi truyền thống... vẫn tiếp tục gìn giữ và phát huy. Tết ta theo tây lịch: GS Võ Tòng Xuân bảo vệ quan điểm

Theo xahoi

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Có;
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

Tạm ngưng giảng dạy cô giáo xin phụ huynh ủng hộ tiề.n mua máy tính cá nhân
21:00:28 28/09/2024
Lễ tang Phó Giáo sư Đặng Bích Hà - Phu nhân Đại tướng Võ Nguyên Giáp
21:04:03 28/09/2024
Bà Nguyễn Phương Hằng xuất hiện, ủng hộ 10 tỷ đồng giúp đỡ đồng bào lũ lụt
20:10:46 29/09/2024
Cô giáo xin phụ huynh ủng hộ tiề.n mua máy tính cá nhân: "Tôi đã sai"
18:25:19 28/09/2024
Phu nhân Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã sống một cuộc đời thanh bạch, cao đẹp
07:46:25 29/09/2024
Lũ quét, sạt lở đất tại Hà Giang khiến 5 người chế.t và mất tích
18:08:30 29/09/2024
Vàng nhẫn "cháy hàng" khi giá lập kỷ lục, mua thêm 1 chỉ phải chờ cả tiếng
17:41:30 28/09/2024
Sạt lở ở Hà Giang: Tạm dừng tìm kiếm các nạ.n nhâ.n mất tích
07:04:15 30/09/2024

Tin đang nóng

Nóng: Nữ diễn viên "The Glory" qua đời vì nhồi má.u não
09:33:40 30/09/2024
Hình ảnh cuối cùng của nữ diễn viên "The Glory" trước khi đột ngột qua đời vì nhồi má.u não
12:59:27 30/09/2024
Xoài Non tung ản.h nón.g hừng hực, thứ muốn khoe lại nằm ở cổ tay nhắm thẳng vào Gil Lê
11:11:29 30/09/2024
Bão Krathon mạnh cấp 15, sẽ đi vào Biển Đông?
13:33:26 30/09/2024
Bùi Lan Hương tiết lộ phản ứng của Nguyễn Quang Dũng khi cô thi 'Chị đẹp'
09:44:43 30/09/2024
Cụ ông 96 tuổ.i sống trong viện dưỡng lão: Tự nấu ăn, đặt đồ online
11:32:32 30/09/2024
Mẹ đơn thân TPHCM lấy người đàn ông có quá khứ đen tối: 4 năm chưa từng hối hận
11:26:33 30/09/2024
Hành trình chiến thắng bệnh tật đầy cảm hứng của Kim Woo Bin
08:23:14 30/09/2024

Tin mới nhất

Bắt quả tang 2 sà lan hút cát trái phép trên sông Cổ Chiên

14:08:28 30/09/2024
Lực lượng Công an H.Mang Thít vừa bắt quả tang 2 sà lan đang hút cát trái phép trên sông Cổ Chiên, đoạn chảy qua tỉnh Vĩnh Long.

Rãnh áp thấp nối với bão Krathon gây mưa giông trên Biển Đông, sóng cao tới 6m

10:50:57 30/09/2024
Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, hiện nay (30/9) có rãnh áp thấp có trục ở khoảng 19-22 độ vĩ Bắc nối với cơn bão Krathon lúc 7h có vị trí ở vào khoảng 20,2 độ Vĩ Bắc, 122,1 độ Kinh Đông.

Cẩu xe khách và nhiều ô tô khỏi hiện trường vụ sạt lở ở Hà Giang

10:37:35 30/09/2024
Lực lượng chức năng đã huy động cần cẩu cỡ lớn để đưa xe khách và nhiều ô tô, xe máy ra khỏi hiện trường vụ sạt lở tại xã Việt Vinh, huyện Bắc Quang, tỉnh Hà Giang.

Tài xế xe khách ở Hà Giang kể phút bất lực khi nhìn quả đồi 'đán.h úp'

10:21:38 30/09/2024
Anh Vũ Minh Hoàng (42 tuổ.i, tài xế xe khách Thanh Bằng) cho biết, lúc xảy ra sạt lở, mọi việc diễn ra quá nhanh, cả xe hoàn toàn bất lực.

Chị gái nạ.n nhâ.n vụ sạt lở: 'Em tôi mất tích khi đang giúp dân sơ tán đồ'

10:04:09 30/09/2024
Chị Phạm Thị Hiển (xã Việt Vinh, huyện Bắc Quang, Hà Giang) cho biết, em trai chị đã mất tích trong vụ sạt lở khi đang giúp dân sơ tán đồ đạc.

Người Việt tại Anh chia sẻ mất mát với đồng bào chịu thiệt hại do bão số 3

10:01:53 30/09/2024
Các hội đoàn khác cũng nhanh chóng trao tặng số tiề.n quyên góp với mong muốn hỗ trợ kịp thời tới những người bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi bão Yagi.

Hà Nội: Cháy lớn tại nhà xưởng sản xuất trong đêm, xuất hiện nhiều tiếng nổ

08:00:16 30/09/2024
Lực lượng chức năng huyện Hoài Đức (Hà Nội), đang làm rõ nguyên nhân vụ cháy nhà xưởng sản xuất tại xã Di Trạch vào đêm nay.

Những đêm thức trắng sợ vỡ đê của người dân trên cồn giữa sông Mekong

07:52:39 30/09/2024
Hơn 10 ngày kể từ đợt vỡ đê mới nhất, ông Nguyễn Văn Hiếu (57 tuổ.i, ngụ cồn Phú Đa, xã Vĩnh Bình, huyện Chợ Lách, Bến Tre) đã hết bàng hoàng, nhưng vẫn chưa khắc phục xong hậu quả.

6h sáng nay cầu phao Phong Châu bắt đầu hoạt động

07:17:40 30/09/2024
Theo phương án tổ chức giao thông của Sở GTVT tỉnh Phú Thọ, người, xe thô sơ, mô tô, xe gắn máy (kể cả xe máy điện), ô tô con và xe bán tải được phép lưu thông qua cầu phao Phong Châu.

Điều tra trách nhiệm vụ sập sân khấu thi Miss Cosmo 2024

06:50:47 30/09/2024
Ngày 29/9, Công an quận 11 phối hợp với Sở Xây dựng TPHCM điều tra trách nhiệm các đơn vị liên quan vụ sập sân khấu cuộc thi Miss Cosmo 2024.

Người thoát chế.t sạt lở Hà Giang: "Vừa nghe hô hoán, đất đã ào ào đổ xuống"

06:48:03 30/09/2024
Khi đất đá từ trên cao sập xuống sáng 29/9 ở Việt Vinh (Bắc Quang, Hà Giang), nhiều người dân và lái xe thoát chế.t trong tích tắc.

Xuất hiện vết nứt dài trên núi Pù Mèo, khẩn cấp di dời nhiều hộ dân

06:24:30 30/09/2024
Một vết nứt lớn bỗng xuất hiện trên núi ở xã Nậm Giải, huyện Quế Phong, tỉnh Nghệ An. Chính quyền phải di dời các hộ dân trong khu vực nguy hiểm đến nơi an toàn.

Có thể bạn quan tâm

Bom tấn thế giới mở lấy chủ đề về Terminator chuẩn bị ra mắt, hé lộ chi tiết khiến game thủ "run sợ"

Mọt game

14:13:46 30/09/2024
Các tựa game thế giới mở vẫn đang làm mưa làm gió trên thị trường làng game thế giới ở thời điểm hiện tại. Sau thành công của Genshin Impact, Elden Ring, Baldur s Gate 3, hàng loạt các tựa game thế giới mở ra mắt

Pakistan cắt giảm nhân sự và bộ máy hành chính để đáp ứng điều kiện của IMF

Thế giới

14:02:06 30/09/2024
Mặc dù Islamabad đã đàm phán nhiều khoản vay với IMF, nhưng nhiều chuyên gia vẫn hoài nghi về khả năng giải quyết triệt để các vấn đề kinh tế của quốc gia Nam Á.

Nữ đạo chích chuyên lừa đàn ông 'qua đêm' để trộm cắp

Pháp luật

13:35:57 30/09/2024
Giang gây ra liên tiếp 2 vụ lừa đàn ông qua đêm để trộm cắp tài sản, lợi dụng nuôi con nhỏ được hoãn đi tù để bỏ trốn, bị truy nã.

8 công thức nước ép và sinh tố làm đẹp da, tốt cho sức khỏe

Làm đẹp

13:27:39 30/09/2024
Chất chống oxy hóa trong cần tây giúp tăng cường hàng rào bảo vệ da trước tác động tiêu cực của môi trường, nhờ đó làm chậm lão hóa.

Châu Bùi khoe eo thon, Baifern hở lưng trần gợi cảm tại Pháp

Phong cách sao

12:52:16 30/09/2024
Tham dự Tuần lễ thời trang Paris, dàn sao nổi tiếng xuất hiện trong những bộ đồ đơn giản nhưng vẫn gây ấn tượng.

Sao nam đóng Chúng ta của 8 năm sau lần đầu nói về tang sự, chỉ một câu mà gây nhói lòng

Sao việt

12:49:14 30/09/2024
B Trần thú nhận anh là mẫu người đàn ông của gia đình. Bản thân B Trần đã bỏ các cuộc vui từ lâu để dành thời gian cho gia đình.

Hôn nhân trái ngược của dàn diễn viên phim thần tượng Đài Loan (Trung Quốc)

Sao châu á

12:47:08 30/09/2024
Những cô nàng xinh đẹp, tài năng của làng giải trí xứ Đài đều đã yên bề gia thất. Nhưng không phải ai cũng tìm được bình yên.

Doãn Hải My vi vu Hàn Quốc cùng Đoàn Văn Hậu, nhan sắc thế nào mà dân tình cứ ngỡ "gái chưa chồng"

Netizen

12:43:55 30/09/2024
Vợ chồng cầu thủ Đoàn Văn Hậu - Doãn Hải My vừa khoe ảnh check in tại tháp Namsan (Hàn Quốc). Đáng chú ý nhan sắc của nàng WAG Hải My lập tức nhận mưa lời khen từ dân mạng.

Lisa lại b.ị t.ố hát nhép

Nhạc quốc tế

12:43:19 30/09/2024
Nhiều phân đoạn cũng được cho là cô hát nhép lộ liễu khi không kịp đưa mic lên miệng hoặc bỏ luôn câu hát mà chỉ tập trung vào vũ đạo, trình diễn trên sân khấu.

Khởi đầu tuần mới tinh khôi, ấn tượng chỉ với hai tông màu trắng đen

Thời trang

12:27:56 30/09/2024
Để khởi đầu tuần mới, tháng mới theo cách thật tinh khôi và ấn tượng, bạn chỉ cần sử dụng váy áo mang tông màu trắng đen theo những cách sáng tạo dưới đây.

Ăn cá thường xuyên có thể bảo vệ chống lại chứng mất trí nhớ, bệnh Alzheimer

Sức khỏe

12:21:15 30/09/2024
Hơn nữa, việc ăn cá thường xuyên đã được chứng minh là hỗ trợ chức năng não nói chung và có thể làm giảm nguy cơ mắc các bệnh thoái hóa thần kinh.